Sân bay nằm ngay phía bắc Rzeszow trước đây từng tiếp đón chỉ một vài chuyến bay mỗi ngày. Tuy nhiên, chiến sự Nga - Ukraine đã biến sân bay thành nơi trung chuyển chính cho các vũ khí phương Tây viện trợ cho Kiev. Hoạt động cũng đang biến đổi chính thành phố biên giới này.

Hồi đầu năm nay, Rzeszow, nơi chỉ cách biên giới Ukraine một giờ đi tàu, là thành phố lớn thứ 15 ở Ba Lan với dân số chưa đến 200.000 người. Kể từ khi giao tranh bùng phát ở Ukraine, khoảng 100.000 người tị nạn đã đến đây. Tùy thuộc vào số lượng người tị nạn lưu lại, thành phố hiện có thể lớn thứ 10 ở Ba Lan. 

Theo tạp chí The Economits, các công dân Ukraine không phải là những người duy nhất mới đến Rzeszow. Các nhà ngoại giao nước ngoài, binh lính Mỹ và các nhân viên cứu trợ đang xuất hiện tràn ngập tại các khách sạn và nhà hàng trong thành phố. Một nhân viên phục vụ tỏ ra ngạc nhiên khi một khách hàng nói tiếng Ba Lan.

Thị trưởng Konrad Fijolek kể, lúc chiến sự mới bùng phát, nhiều người đã đặt câu hỏi về địa điểm xây dựng các trại tị nạn trong thành phố. Cho đến nay vẫn chưa có cơ sở nào như vậy. Chỉ một phần nhỏ những người đi sơ tán sống trong những nơi trú chân tạm thời. Số còn lại được người dân địa phương tiếp nhận hoặc tự thuê nơi ở. 

Ngay sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở nước láng giềng, các chuyến hàng viện trợ khẩn cấp, được chất trên xe buýt, xe tải và xe khách, bắt đầu lăn bánh từ Rzeszow đến miền tây Ukraine. Ngày 22/5, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố Rzeszow là "thành phố cứu tinh" của quốc gia Đông Âu này.

Sự nồng ấm khiến ngay cả những người dân địa phương cũng phải ngạc nhiên. Các mối quan hệ ở khu vực biên giới từng bị ám ảnh bởi những ký ức về Thế chiến hai - các cuộc tàn sát người Ba Lan của những người Ukraine theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan; các hoạt động thanh lọc sắc tộc của các đảng phái ở Ba Lan đối với người Ukraine, ... Ông Fijolek cho biết, những mối hận thù đang phai nhạt này đã bị cuộc khủng hoảng ở Ukraine xóa sổ. 

Đáng chú ý, nền kinh tế địa phương đang phát triển mạnh. Hãng sản xuất động cơ cho các máy bay chiến đấu F-16 của Mỹ, một trong nhiều công ty hàng không đặt trụ sở tại Rzeszow, là doanh nghiệp sử dụng lao động lớn nhất khu vực. Rzeszow cũng đóng vai trò như một trung tâm về công nghệ thông tin và dược phẩm. 

Tuy nhiên, người Ukraine đang phải vật lộn để tìm được việc làm tốt tại đây. Oksana Hluschko, chủ một hiệu thuốc ở thủ đô Kiev của Ukraine trước xung đột, hiện làm nhân viên dọn phòng tại một khách sạn ở ngoại ô Rzeszow. Cô đã đăng ký các lớp học tiếng Ba Lan và có kế hoạch trở thành một dược sĩ được cấp phép hành nghề ở nước láng giềng.

Nhiều người tị nạn Ukraine đã đến Rzeszow trước khi di chuyển tới các thành phố lớn hơn hoặc hồi hương. Ola Filaretova, một vũ công ba lê từ Dnipro (Ukraine) cùng 2 con đã trở lại Rzeszow sau vài tuần lưu lạc ở những nơi khác thuộc Ba Lan. Con gái út của cô đã rất nhớ thành phố và những người bạn mới ở đây.

Cô Filaretova lại nhớ cảm giác ở gần quê hương hơn. “Chỉ còn 100km nữa là đến biên giới. Điều đó làm cho mọi thứ dễ chịu hơn", bà mẹ 2 con tâm sự trong nước mắt. 

Đại biểu cũng nêu ý kiến: “Về sai sót trong một số cuốn SGK và khả năng thiếu sách trong năm học sắp tới tuy chia sẻ với khó khăn của Bộ và ngành giáo dục, nhưng tôi cho rằng thái độ của Bộ và các nhà xuất bản trong việc tiếp thu ý kiến phê bình mới là điều khiến cử tri lo lắng, dư luận không đồng tình. Hiện nay hầu hết các ý kiến phê bình, góp ý không được các nhà xuất bản và Bộ trả lời”. 

Bộ GD-ĐT cho hay trước một vài hạn chế, thiếu sót trong SGK được dư luận phản ánh, Bộ luôn chỉ đạo các nhà xuất bản giải trình, tiếp thu các ý kiến xác đáng được phản ánh; tổ chức rà soát nội dung sách, báo cáo những nội dung cần chỉnh sửa, trình Hội đồng quốc gia thẩm định SGK xem xét, thông qua theo đúng quy định.

Khi tiếp nhận báo cáo của các nhà xuất bản, Bộ GD-ĐT đã nghiêm túc yêu cầu Hội đồng quốc gia thẩm định SGK rà soát, kiểm tra và có kết luận cụ thể các nội dung được phản ánh. Đồng thời, Bộ đã tiếp tục chỉnh sửa, bổ sung quy trình biên soạn, thẩm định để nâng cao chất lượng SGK. 

Tiếp thu ý kiến của Đại biểu liên quan đến việc tổ chức lựa chọn SGK ở các địa phương, Bộ GD-ĐT đã có văn bản chỉ đạo các địa phương về việc tổ chức lựa chọn SGK bảo đảm thực hiện nghiêm theo quy định.

Trong quá trình triển khai thực hiện, Bộ GD-ĐT đã tổ chức 8 đoàn thanh tra về quá trình các tỉnh, thành lựa chọn SGK. Kết quả thanh tra cho thấy việc lựa chọn SGK tại các địa phương đã cơ bản được tổ chức thực hiện đúng theo quy định. 

Bộ này cùng các nhà xuất bản đã cầu thị, lắng nghe các ý kiến cử tri, ý kiến nhân dân và Đại biểu Quốc hội để làm cho việc biên soạn, thẩm định và phát hành SGK ngày càng được tốt hơn, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 

Đại biểu Thúy cũng cho hay theo bản thuyết minh báo cáo tài chính của Công ty CP Đầu tư và Phát triển giáo dục Phương Nam, là một trong những công ty con của NXB Giáo dục Việt Nam, chỉ chưa đầy 2 năm công ty này đã chi gần 100 tỷ để phát triển thị trường và tập huấn. Từ đó, đặt câu hỏi Bộ GD-ĐT đã thanh tra nội dung chi này hay chưa. 

Bộ GD-ĐT cho hay, Công ty CP Đầu tư Phương Nam có 43% vốn điều lệ do NXB Giáo dục Việt Nam góp vốn. Đây là công ty cổ phần, hoạt động theo điều lệ của công ty và theo quy định của pháp luật, hàng năm đều có kiểm toán độc lập, thanh tra thuế.

Báo cáo về vai trò quản lý của NXB Giáo dục Việt Nam đối với Công ty CP Đầu tư Phương Nam đã được Bộ GD-ĐT trả lời Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy tại Công văn số 387/BGDĐT-TTr ngày 7/2/2022. 

Kết quả về doanh thu, lợi nhuận đều đã được kiểm toán và được thông qua tại Đại hội cổ đông. Các số liệu đều công khai qua báo cáo tài chính. Theo báo cáo của NXB Giáo dục Việt Nam, chi phí bán hàng của công ty gồm: lương nhân viên, chi phí thuê kho tàng, văn phòng, khấu hao tài sản cố định, chi phí phát triển thị trường, dịch vụ mua ngoài, chi phí khác.

Trong đó, chi phí phát triển thị trường (liên quan đến thù lao báo cáo viên, chi phí tổ chức giới thiệu và tập huấn SGK, chi phí tặng sách, phí phát hành khen thưởng sách tham khảo cho các đại lý, công ty sách...) năm 2020 là 29,7 tỉ đồng và năm 2021 là 24,2 tỉ đồng, chiếm tỷ lệ 4,9% và 3,5% so với doanh thu. 

Cũng theo Bộ GD-ĐT, trong thời gian từ năm 2019 tới năm 2022, Thanh tra Chính phủ, Ủy ban Kiểm tra trung ương, Ủy ban kiểm tra của Đảng Ủy Khối các cơ quan trung ương đã tiến hành thanh tra, kiểm tra Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

Hiện nay, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an cũng đang tiếp tục điều tra các hoạt động của NXB giáo dục Việt Nam. Bộ GD-ĐT đã và đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan chức năng để thanh tra, kiểm tra, điều tra theo đúng quy định của pháp luật đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của NXB Giáo dục Việt Nam. 

Những sai phạm nghiêm trọng trong đấu thầu cung cấp giấy in SGK tại NXB Giáo dục